Een blad dat zich richt tot de bierliefhebber is het aan zichzelf verplicht de jaargetijden te respecteren. Want hoewel een hele reeks bieren het ganse jaar door gedronken worden doen er zich tot wel degelijk seizoensverschillen voor. Zo worden er in de zomer beduidend meer lambikbieren, witbieren en oud – of roodbruine bieren gedronken; dit zijn immers dorstlessers bij uitstek. In de winter komen dan weer andere bieren aan bod, eerder sterker alcoholisch bieren die geen dorst hoeven te lessen, maar ons rustig moeten laten genieten. En omdat de dagen in de wintertijd korter, maar vooral donkerder zijn passen bruine bieren uitmuntend bij dit jaargetijde.
Met de keuze voor donkere bieren gaat Bier Passie Magazine tegen de stroom in! Sedert een aantal jaren is het immers al blond dat de ranglijsten in de consumptie aanvoert.
Hopbitter is in deze zware donkere bieren vaak afwezig in geur en smaak – alhoewel er uiteraard hop wordt gebruikt bij het brouwen ervan. Maar hopbitter is in deze bieren niet echt nodig, veelal is er bitterheid die voorkomt uit de donkere gebrande mouten en van de donkere suikers die gebruikt worden.
Een heikel punt bij het schenken van deze bieren is de temperatuur! De panelleden waren het er unaniem over eens dat deze bieren veelal te koud geschonken worden waardoor een belangrijk deel van vooral het aroma verloren gaat. Maar wie een beetje kan wachten wordt daarvoor wel degelijk beloond door het feit dat het bier opwarmt.
De tien geproefde bieren horen niet echt allemaal tot eenzelfde biersoort, alhoewel ze allemaal hooggegist zijn. Naast enkele kerstbieren (Kerstpater, Saint Feuillien Noël, Bush de Noël) zitter nog drie trappisten in (Benno, Gregorius en Westvleteren 12) en zelfs een op hout gelagerd bier (Buffalo Grand Cru). Ook in de flesformaten zit geen éénvormigheid: naast magnums (Saint Feuillien Noël en Sint Bernardus Abt 12) waren er 75 cl champagne flessen (Buffalo Grand Cru, Bush de Noël), één 75 cl bouteille belge (Gouden Carolus Cuvée van de Keizer); alle andere waren afgevuld in 33 cl apo flesjes.
Gastheer was deze keer Manu De Landtsheer van de gelijknamige brouwerij in Buggenhout, bekend van de Malheur – bieren. Het gezellige proeflokaal van deze brouwerij laat door enkele reuze ramen de brouwzaal zien: proeven terwijl er gebrouwen wordt! Aan de tafel zaten Robert Putman (ex Alken Maes), Ignace Van den Bossche en Manu De Landtsheer (beide brouwers) en het BPM – team bestaande uit uitgever Ben Vinken en schrijver dezes Jef Van den Steen. De bieren werden zoals steeds vakkundig uitgeschonken door Hugo Meeussen, in stijgende volgorde van alcoholpercentage en – uiteraard – blind.
Herkomst: Stift Engelszell/Engelhartszell/Oostenrijk
Fles: 33 cl apo fles met kroonkurk
Alcoholgehalte: 6.9 vol %
Uitzicht: Herfstbruin (of roodkoper), zoals de kleur van de bossen langs de Donau in de omgeving van de abdij. Briljant helder tot licht gesluierd en bekroond met een mooi fijn gebroken wit schuim met een berg-en-dal structuur dat een mooi kantwerk achterlaat op het glas.
Geur: In de neus van deze Benno vallen vooral frisheid van hop en de karamelgeuren op. Sterk kan deze neus niet genoemd worden, zwak eigenlijk ook niet.
Smaak en afdronk: volle smaak met een sterke koolzuurgasprikkel, droog en zacht maar intens bitter en lichte fris zurige toetsen. De afdronk is droog en bitter en vloeit lang uit.
Opmerking: Dit is één van de twee bieren die sedert twee jaar gebrouwen worden in de Oostenrijkse trappistenabdij Engelszell en sedert vorig jaar het label ‘Authentic Trppist Product’ draagt. Het tweede bier van deze abdij is Gregorius – zie verder. Voor de Belgische trappistenliefhebber zal dit bier eerder aan een pale ale, zelf aan een IPA doen denken dan aan een trappist.
Herkomst: Saint Feuillien/Le Roeulx
Fles: Magnum 1.5 liter met champagnekurk en muilbandje
Alcoholgehalte: 9 vol %
Uitzicht: Diep herfstbruin, helder en voorzien van een laag wandklevend caffe latte schuim.
Geur: De donkere mouten overheersen de geur met verwijzingen naar vers getoast donkerbruin brood. Bescheiden hoptoetsen vervolledigen de neus.
Smaak en afdronk: In de mond spelen donkere kandij en gebrande moutsoorten (koffiebitter) een belangrijke rol, maar daarboven vallen toch de iets te dominante kruiden op met onder andere anijs, zoethout, drop, …. De afdronk is kort.
Herkomst: Van den Bossche/Sint-Lievens-Esse
Fles: 33 cl apo flesje met kroonkurk
Alcoholgehalte: 9 vol %
Uitzicht: Heel donker van kleur en met lichtbruin schuim dat weliswaar snel invalt.
Geur: Scherpe kruidigheid, neigend naar zuur, overheerst de neus, waarbij zowel hop – als moutbitter afwezig zijn. Ook geen zwoele verwijzingen naar alcohol.
Smaak en afdronk: Zeer zoet dat ondanks alles niet plakkerig is, aangevuld met een lichte kruidigheid (foelie?). Verder totale afwezigheid van bitter, zoals ook in de neus reeds opviel. De afdronk is kort en zoetig en doet denken aan peperkoek.
Herkomst: Van den Bossche/Sint-Lievens-Esse
Fles: 75 cl champagnefles met champagnekurk en muilbandje, gewikkeld in een stijlvolle zwarte papieren omslag.
Alcoholgehalte: 9 vol %
Uitzicht: Donkerbruin, vrij helder, gebroken witte schuimkraag die stabiel en wandklevend is.
Geur: Zwoel van de alcohol, bitter van de gebrande mouten, verwijzingen naar vanille van de lagering op houten vaten en kruiden (alhoewel er volgens de aanwezige brouwer geen kruiden worden gebruikt bij het brouwen).
Smaak en afdronk: Alles wat de geur belooft komt in de smaak op een bescheiden wijze terug. De lichte zurigheid is mooi in balans met het vineuze en het lichtzoete. Soepeler en doordrinkbaarder van zijn broertje, de Kerstpater, maar toch wel complex. De afdronk is kort met een weinig moutbitter.
GREGORIUS
Herkomst: Stift Engelszell/Engelharszell/Oostenrijk
Fles: 33 cl apo fles met kroonkurk
Alcoholgehalte: 9.7 vol %
Uitizcht: Diep donkerbruin met een gebroken witte schuimkraag, die zeer fijn en wandklevend is.
Geur: Verrassend fris, vooral dank zij de geuren van groene hop, een geur die in zware donkere bieren meestal afwezig is. Zwoel (van de alcohol) en zoet zijn totaal afwezig, wel aardse geuren die lichtjes aan salie doen denken.
Smaak en afdronk: Eerst valt het lichtzurige op, gevolgd door de lichtgebrande toetsen van de gebruikte donkere mouten. Voor een dergelijk sterk alcoholisch bier is de smaak verrassend droog, vandaar de frisheid en de vlotte doordrinkbaarheid van deze trappist. Mooi evenwichtig bier meteen korte en kruidige afdronk.
Opmerking: Met deze diepdonkere Gregorius grijpen de Oostenrijkse trappisten terug naar de kleur van de oorspronkelijke trappistenbieren.
Herkomst: Sint Bernardus/Watou
Fles: Magnum 1.5 liter, met champagnekurk en muilbandje, bedrukt en met reliëfletters, een luxe uitvoering dus voor de komende feesten.
Alcoholgehalte: 10 vol %
Uitzicht: Lichtdonker, eerder donker amber eigenlijk. Bekroond met een mooie, witte, fijne schuimkraag met een berg-en-dal structuur. Het schuim is daarenboven sterk wandklevend.
Geur: Zeer gesloten neus, de geuren komen pas vrij na enig walsen met het glas. Vooral de donkere suikers vallen op.
Smaak en afdronk: Lichtzoet is de hoofdsmaak, maar niet plakkerig, aangevuld met de zwoele warmte van de alcohol. Bitter van hop is totaal afwezig, moutbitter (of koffiebitter) ook. Toch is ook een lichte kruidigheid waarneembaar. Deze abt is geen doordrinkbier, daarvoor is het bier te zwaar, te dik als het ware. Niet echt complex maar perfect in zijn eenvoud.
Herkomst: Sint Sixtusabdij Westvleteren
Fles: 33 cl apo fles zonder etiket
Alcoholgehalte: 10.2 vol %
Uitzicht: Nagenoeg identiek als de voorgaande, allen is de schuimkraag iets bescheidener.
Geur: Eerst komen vluchtige plantaardige geuren vrij, die snel verdwijnen om plaats te maken voor de zwoelte van de alcohol en het lichte koffiebitter zoals van vers gesneden bruin brood.
Smaak en afdronk: Rond, maarniet echt zoet met een lichte moutbitterheid. De smaak is intens, vol en sterk alcoholisch maar toch ook evenwichtig. De afdronk is niet echt kort, er blijft wat zoet hangen.
Opmerking: Beide bieren werden uiteraard blind geproefd, het panel wist dus niet vooraf dat het om Westvleteren en Sint Bernardus Abt 12 ging. Er ontspon zich achteraf uiteraard een discussie, maar toch was iedereen het erover eens dat de smaken zeer dicht bij elkaar liggen, alhoewel ook opgemerkt werd dat de vergelijking niet echt eerlijk is omdat in een magnum (De Sint Bernardus) bier anders evolueert dan in een 33 cl flesje. De algemene tendens van het panel gaf de Sint Bernardus Abt 12 als winnaar op het vlak van de geur, maar de smaak van de Westvleteren 12 werd superieur geacht wegens moutiger, zuiverder, puurder.
Herkomst: Het Anker/Mechelen
Fles: 75 cl bouteille belge met champagnekurk en muilbandje
Alcoholgehalte: 11 vol %
Uitzicht: Donkerbruin, bekroond met een overvloedige licht gebroken witte schuimkraag, die aan de wand van het glas blijft kleven.
Geur: Overwegend gebrande mouten en zelfs zwarte drop, met zwoele toetsen van alcohol.
Smaak en afdronk: Zeer zoet (eigenlijk ‘te’), zeer sterk gekruid en slechts heel beperkte bitterheid. Zo volmondig dat het niet uitnodigt om er een volgende van te bestellen. De afdronk vloeit lang uit en is een ietsje plakkerig.
Herkomst: Dubuisson/Pipaix
Fles: 75 cl champagnefles met champagnekurk en muilbandje
Alcoholgehalte: 12 vol %
Uitzicht: Eerder amber dan bruin van kleur met overvloedig fijn wit en sterk wandklevend schuim.
Geur: Bescheiden en subtiel, met vooral lichte karamel en alcohol in de hoofdrol.
Smaak en afdronk: Voor een dergelijk sterk alcoholisch bier zeer lichtsmakend, alle smaken zijn aanwezig, maar in zeer beperkte mate. Subtiel en evenwichtig, maar verraderlijk bier wegens zeer doordrinkbaar. Korte afdronk.
Opmerking: Dit is de ‘premium’ uitvoering van de Bush de Noël die hergist is in de fles in tegenstelling tot de niet premium versie.
Tip: Proef eens het einde van de fles met de gist! Dan komt dit bier volmondiger, rijker aan smaak en vooral bitterder over.
Herkomst: De Landtsheer/Buggenhout
Fles: 33 cl apo met kroonkurk
Alcoholgehalte: 12 vol %
Uitzicht: Zeer donker van kleur met een lichtbruine schuimkraag die ongelooflijk stabiel en wandklevend is.
Geur: Fris en zacht bitter als van vers gesneden bruin brood. Geen zwoelte van alcohol.
Smaak en afdronk: Zuren en moutbitter, aangevuld met zacht hopbitter verbergen de alcohol nagenoeg volledig. Vrij droog ook wat de doordrinkbaarheid bevordert. De afdronk is zeer kort en laat nauwelijks smaken achten.
Jef van den steen